تاریخچه ی مهندسی عمرانcivil engineering به قرن هجدهم باز میگردد. در آن زمان مهندسی عمران در مقابل مهندسی طراحی Military engineering قرار داشت. مهندسی عمران بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران کشور است. یعنی هر چیزی که به آبادی یک کشور باز میگردد، مانند سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل های مخابرات، ساختمان های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش، نیروگاه های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه ی کار مهندس عمران قرار میگیرد. هدف از این رشته تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژههای مختلف عمرانی در زمینههای ساختمانی ، راهسازی ، پلسازی ، سازهها و بناهای آبی، جمعآوری و دفع فاضلاب و … مسوولیت طرح ، محاسبه و اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند.
این رشته در سطح کارشناسی دارای سه گرایش عمران – عمران ، عمران – نقشهبرداری و عمران – آب است.
گرایش عمران – عمران به محاسبه و طراحی سازههای متفاوت ، تحتنیروهای مختلف مانند باد، زلزله، سیل، آتش و وزن خود ساختمان یا سازه میپردازد. در واقع مهندسی عمران – عمران مسائلمربوط به سازه، خاک و پی، راه و ترابری و هیدرولیک را مطالعه میکند. یعنی از یک سو به طراحی و نحوه ساخت اسکلت ساختمانها و سایر بناهای فنی مثل پل، فرودگاه و تونل پرداخته و از سوی دیگر به مطالعه رفتار زمین بناهای فنی میپردازد تا بر اساس نوع خاک زمین مورد نظر، شکل و شالوده سازهای را که قرار است ساخته شود، طراحی کند.
گرایش عمران – نقشهبرداری بیشتر برای سازههای بزرگ خارج از شهر مثل سیلوها، پلها، تونلها و سدها کاربرد دارد، کارهای میدانی و صحرایی این رشته بسیار زیاد است و بخش نقشهبرداری زیرزمینی آن نیز کار نسبتا خشنی میباشد.
گرایش عمران – آب به مسائل مربوط به پیشبینی میزان سیلابها و روانآبهایی که در رودخانهها جریان دارد، نحوه جمعآوری و نگهداری آب در مخازن پشت سدها و نحوه توزیع آن در کانالهای آبیاری و بالاخره ساخت کانالهای آبیاری می پردازد.
این رشته در سطح کارشناسی ارشد دارای ۱۱ گرایش می باشد که شامل:
گرایش عمران – زلزله
گرایش عمران – سازه
گرایش عمران – ژئوتکنیک
گرایش عمران – راه و ترابری
گرایش عمران – مدیریت منابع اب
گرایش عمران – اب و ساه های هیدرولیکی
گرایش عمران – سواحل بنادر و سازه های دریایی
گرایش عمران – حمل و نقل
گرایش عمران – مدیریت ساخت
گرایش عمران – محط زیست
گرایش عمران – مدیریت ساخت
زمینههای کاری این رشته شامل سه موضوع زیر می باشد:
طراحی و مشاوره: شامل طرح یا مشورت در طراحی یک پروژه است. همان طور که به نظر می رسد، این نوع زمینهکاری به تجربه زیاد و مفید وهمچنین به تخصص کافی نیاز دارد و معمولاً این وظیفه بر عهده متخصصین مجرب است. کسی که چنین وظیفهای به عهده میگیرد، عمدتاً با کارهای دفتری و کار با نقشههای مختلف سروکار خواهد داشت.
پیمانکاری و اجرا: این وظیفه به سختی وظیفه مشاوره نیست و آن تخصص لازم را ندارد یک مجری، طرح و نقشه در نظر گرفته شده برای یک پروژه دریافت میکند و فقط وظیفهاش این خواهد بود که طرح را به خوبی اجرا کند. البته اکثر مشکلات سازندهای در همین بخش است، چرا که ممکن است نقشههای بسیار خوبی طراحی شود و سازهها از نظر طراحی بدون عیب و نقص باشند، اما کار در اجرا به درستی انجام نگیرد. به همین جهت سازههای ساخته شده معمولاً بی عیب و نقص است.
نظارت: مهندس ناظر وظیفه دارد از طرف کارفرما، نظارت بر حسن انجام کارها را بر عهده بگیرد و همچنین وظیفه هماهنگی بین کارها و افراد مختلف را به انجام برساند.
برای اینکه یک پروژه بزرگ عمرانی انجام شود لازم است یک گروه از مهندسان با گرایشها و سطح تخصصهای مختلف در کنار یکدیگر کار کنند تا پروژه طراحی و اجرا شود.
به عنوان مثال، در ساخت یک سد، ابتدا بحث طراحی آن مطرح است. گرایش منابع آب تعیین میکند که سد اگر در جایی خاص احداث شود، وضع آب پشت آن چطور خواهد بود و سد کجا احداث شود، بهتر است. گرایش هیدرولیک و سازه هیدرولیکی، به کمک گرایش سازه، وظیفه طراحی ساختمان این سد را بر عهده دارند. گرایش زلزله، وظیفه ایمنی سازی سد در برابر زلزله و تغییر طرح سازه آن به نحوی که در برابر زلزله مقاوم باشد و گرایش خاک و پی، وظیفه بررسی پی و تکیه گاههای سد و میزان دوام آنها را بر عهده دارد و سرانجام در هنگام اجرا، یک نقشه بردار وظیفه اجرای دقیق بخشهای مختلف سد و تعیین محل دقیق احداث آن و مثلاً محل دقیق تکیهگاهها و پیها را به عهده دارد. دست آخر، همه این مهندسان به کمک تعداد زیادی از مهندسان رشتههای دیگر مثل مهندسی مکانیک و برق، کار ساخت بدنه سد و نصب تجهیزات مربوط به آن را به انجام خواهند رسانید.
در کشورهای پیشرفته، کارهای عمران و ساخت و ساز از اهمیت بسیاری برخوردار است. این رشته در ایران جز رشته های پرطرفدار بوده و تا مقطع دکتری در دانشگاه ها تدریس می شود.
با توجه به تنوع بالای دانشگاه ها و مراکز آموزشی در کشورمان و سلیقه های تدریس متفاوت توسط اساتید بخصوص در مقطع کارشناسی، باعث می شود تا دانشجویان در انتخاب منابع درسی خوب و مناسب برای تحصیل در مقاطع ارشد و دکتری دچار سردرگمی شوند. برای این منظور در این بخش سعی کرده ایم با استفاده از تجارب اساتید دانشگاه ها در رشته مهندسی عمران، منابع مناسب این رشته را برای دانشجویان معرفی کنیم.
دروس کنکور کارشناسی ارشد مهندسی عمران:
زبان عمومی و تخصصی ( ۲۰ سوال در ارشد)
منابع مهم:
کتاب های ۵۰۴ ، لغات ضروری تافل، زیر ذره بین.
ریاضیات ( ۱۵سوال در ارشد)( ۵-۶ سوال ریاضی ۱. ۴ سوال ریاضی ۲. ۵ سوال دیفرانسیل )
منابع مهم:
کتاب ریاضی توماس، آدامز، لیت هولر، مارون.
کتاب دیفرانسیل سیمونز و بویس.
مکانیک جامدات ( مقاومت مصالح ۱. تحلیل سازه ها) (۱۰ سوال ) ( ۱۰ سوال)
منابع مهم:
کتاب بیرجانسون، ایگور یوپوف ترجمه طاحونی
کتاب مقاومت مصالح دکترعادلی.
کتاب مکانیک جامدات تالیف طاحونی. دکتر واهاک سیونیان
مکانیک خاک و پی سازی (۲۰ سوال در ارشد)
منابع مهم: :
کتاب مکانیک خاک برجا ام داس ترجمه اردشیر اطیابی.
کتاب تالیف کامبیز بهنیا، طباطبایی.
کتاب تالیف رضا ابن جلال.
کتاب پی سازی برجا ام داس. تالیف فاخر.
کتاب تالیف بادلز.
مکانیک سیالات و هیدرولیک (۱۲ سوال در ارشد) ( ۸ سوال در ارشد)
منابع مهم :
کتاب اچ شیمز راستریتر. وایلی ترجمه انتظاری.
کتاب فرانک ام وایت ترجمه موسوی نسب.
کتاب تالیف مجید ملکی.
کتاب هیدرولیک تالیف محمود حسینی و ابریشمی.
طراحی ( سازه های فولادی ۱,۲ سازه های بتنی ۱.۲ راهسازی و روسازی راه) ( ۳۰ سوال در ارشد) ( ۲-۳ سوال حفظی و مفهومی. ۵-۶ سوال نمایش شکل سازه ها، پارامترها. ۷-۹ سوال نمودارها، فرمول ها، نمایش سازه ها و بررسی پارامترهای مختلف)
منابع مهم :
کتاب طراحی سازه های فولادی تالیف طاحونی.
کتاب طراحی سازه فولادی دکتر ایرانی.
کتاب طراحی ساختمان های بتنی تالیف طاحونی.
کتاب سازه های بتنی تالیف کی نیا.
کتاب سازه بتنی تالیف مستوفی نژاد.
کتاب راه سازی تالیف بهبانی و طباطبایی.
دروس دکتری رشته مهندسی عمران:
مجموعه دروس تخصصی در سطح کارشناسی شامل:
مکانیک جامدات (مقاومت مصالح – تحلیل سازه ها)
منابع مهم:
کتاب مصالح بیرجانسون ترجمه واحدیان.
کتاب سازه مجید بدیعی . طاحونی
دروس تخصصی در سطح کارشناسی ارشد شامل:
مکانیک (دینامیک سازه – تئوری الاستیسیته)
منابع مهم:
کتاب دینامیک چوپرا نیل می ترجمه طاحونی جلد ۱,۲
استعداد تحصیلی
زبان انگلیسی